Thủ tục sản xuất và xuất khẩu đồ thủ công mỹ nghệ – Góc nhìn tư vấn pháp lý

Ngành thủ công mỹ nghệ là một trong những lĩnh vực mang đậm dấu ấn văn hóa, được nhiều thị trường quốc tế ưa chuộng. Tuy nhiên, để đưa sản phẩm ra nước ngoài một cách thuận lợi, doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định pháp luật hiện hành. Dưới đây là phân tích từ góc độ pháp lý có thể giúp ích cho bạn.

1. Cơ sở pháp lý và phạm vi áp dụng

Thông tư 38/2015/TT-BTC (sửa đổi bởi Thông tư 39/2018/TT-BTC): quy định về thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu.
Luật Hải quan 2014, các nghị định hướng dẫn thi hành.
Thông tư 01/2012/TT-BNNPTNT: quản lý hồ sơ lâm sản hợp pháp, áp dụng cho trường hợp sản phẩm sử dụng nguyên liệu gỗ, tre, mây, cói…
Các quy định về hóa đơn điện tử, kế toán và kiểm toán (Luật Kế toán 2015, Nghị định 123/2020/NĐ-CP…).

Điểm chung: Nếu sản phẩm không nằm trong nhóm hàng cấm, hạn chế xuất khẩu hoặc yêu cầu giấy phép đặc thù, thì được coi là hàng hóa xuất khẩu thông thường và áp dụng thủ tục hải quan thông thường.

2. Thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ thông thường

Đăng ký mã số thuế – mã số xuất nhập khẩu: Doanh nghiệp cần có mã số hải quan để thực hiện khai báo.
Khai hải quan tại Chi cục Hải quan nơi hàng hóa xuất khẩu:
- Tờ khai hải quan điện tử (qua hệ thống VNACCS/VCIS).
- Hợp đồng xuất khẩu, hóa đơn thương mại, packing list, vận đơn.
Nộp thuế, lệ phí (nếu có). Đa số sản phẩm thủ công mỹ nghệ không thuộc diện chịu thuế xuất khẩu.
Thông quan và giám sát hải quan: Sau khi hồ sơ hợp lệ, hải quan sẽ kiểm tra và cho phép đưa hàng ra nước ngoài.

3. Trường hợp sản xuất từ nguyên liệu nhập khẩu

Nếu doanh nghiệp nhập nguyên liệu (ví dụ: gỗ, kim loại, thủy tinh, vải…) để sản xuất hàng xuất khẩu, cần thực hiện:

Đăng ký nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất xuất khẩu; xác định định mức tiêu hao và khai báo với hải quan.
Sau khi xuất khẩu thành phẩm, doanh nghiệp phải thanh khoản tờ khai: nộp đơn đề nghị, bảng kê nguyên liệu nhập – sản phẩm xuất.
Lưu giữ sổ chi tiết nguyên liệu – sản phẩm và chứng từ liên quan để phục vụ kiểm tra sau thông quan.

4. Trường hợp sản phẩm sử dụng nguyên liệu tự nhiên (gỗ, tre, mây…)

Cần có hồ sơ chứng minh nguồn gốc hợp pháp:
- Hóa đơn mua bán trong nước kèm bảng kê lâm sản hợp pháp có xác nhận của cơ quan kiểm lâm/UBND.
- Hoặc tờ khai nhập khẩu nguyên liệu (nếu nhập khẩu).
Nếu sử dụng gỗ thuộc danh mục CITES (các loài quý hiếm), phải có giấy phép CITES khi xuất khẩu.

5. Lưu ý quan trọng cho doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ

Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, rõ ràng: Sai sót trong hóa đơn, packing list, tờ khai hải quan có thể khiến hàng bị ách tắc.
Quản lý nguồn gốc nguyên liệu: Đặc biệt quan trọng với sản phẩm gỗ, tre, mây. Cần có chứng từ hợp pháp để tránh bị coi là lâm sản trái phép.
Thanh khoản kịp thời: Nếu sử dụng nguyên liệu nhập khẩu, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ thanh khoản đúng thời hạn để không bị xử phạt.
Tuân thủ chuẩn mực kế toán: Lưu giữ sổ chi tiết nguyên liệu, chứng từ sản xuất – xuất khẩu để phục vụ kiểm toán và kiểm tra sau thông quan.
Nắm vững yêu cầu thị trường nhập khẩu: Một số thị trường (EU, Mỹ, Nhật) yêu cầu thêm chứng chỉ về trách nhiệm xã hội, môi trường, nhãn mác, đóng gói.
Sử dụng hóa đơn điện tử & kê khai thuế đầy đủ: Đây là quy định bắt buộc từ 01/7/2025.

6. Kết luận từ góc nhìn luật sư

Xuất khẩu đồ thủ công mỹ nghệ không quá phức tạp nếu mặt hàng không thuộc diện đặc thù. Tuy nhiên, khó khăn thường đến từ khâu chứng minh nguồn gốc nguyên liệu và thanh khoản nguyên liệu nhập khẩu. Do đó, doanh nghiệp cần chuẩn bị hệ thống chứng từ bài bản, quản lý tốt chuỗi cung ứng, đồng thời cập nhật thường xuyên các quy định pháp luật liên quan để giảm thiểu rủi ro pháp lý và đảm bảo hàng hóa thông quan thuận lợi.

Các vấn đề pháp lý cần tư vấn, bạn vui liên hệ với luật sư chúng tôi:

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH INCIP

INCIP LAWFIRMs
Địa chỉ: Số 24/463 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
HOTLINE: 0906 271 494 / 096 4478 877

Google map: https://maps.app.goo.gl/bqbNM7JJiRBYHw6t9

Fanpage: https://www.facebook.com/luatincip

Website: www.incip.com.vn

——————————————————————————–

INCIP – Công ty Luật hàng đầu cung cấp dịch vụ
* Luật sư Tư Vấn – Tranh Tụng – Đại diện ủy quyền giải quyết vụ việc trong các lĩnh vực: Dân sự – kinh tế – Hôn nhân gia đình – Đất đai – Đầu tư tài chính – Doanh nghiệp
* Luật sư thực hiện các giải pháp tư vấn luật theo giờ – theo vụ việc và thường xuyên