Phân biệt về “Tranh Chấp Đất Đai”

và “Tranh Chấp Liên Quan Đến Đất Đai”

Trong lĩnh vực pháp luật đất đai, việc phân biệt rạch ròi giữa “tranh chấp đất đai” và “tranh chấp liên quan đến đất đai” có ý nghĩa pháp lý vô cùng quan trọng, quyết định đến toàn bộ quy trình tố tụng, thẩm quyền giải quyết và quyền lợi của các bên. Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn đã làm rõ hơn ranh giới này, đặt ra những yêu cầu chặt chẽ mà các bên phải tuân thủ. Hãy cùng Luật Sư công ty Luật Hợp Danh INCIP làm rõ nội dung này theo bài viết phân tích dưới đây bạn nhé

Định Nghĩa và Bản Chất Pháp Lý: Làm Rõ Ranh Giới

Tranh chấp đất đai, theo định nghĩa tại Khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai 2024, là “tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai”. Về bản chất, đây là dạng tranh chấp nhằm trả lời câu hỏi cốt lõi: “Ai là người có quyền sử dụng đất hợp pháp?”. Ví dụ điển hình bao gồm: tranh chấp về ranh giới giữa các thửa đất liền kề, tranh chấp đòi lại đất bị người khác lấn, chiếm, hoặc tranh chấp xác định ai mới là chủ thể có quyền sử dụng đối với một thửa đất cụ thể.

Ngược lại, tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất thông qua việc hệ thống hóa các quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Kinh doanh Bất động sản và thực tiễn xét xử, có thể nói đây là các tranh chấp phát sinh từ những giao dịch dân sự, thương mại mà trong đó, quyền sử dụng đất (hoặc tài sản gắn liền với đất). Bản chất của loại tranh chấp này không phải là xác định ai có quyền sử dụng đất, mà là giải quyết các xung đột về quyền và nghĩa vụ phát sinh từ các hợp đồng hoặc các quan hệ pháp lý khác như thừa kế, quan hệ tài sản vợ chồng. Ví dụ phổ biến bao gồm: tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tranh chấp hợp đồng đặt cọc để mua bán đất, tranh chấp về việc chia di sản thừa kế là quyền sử dụng đất, hay phân chia quyền sử dụng đất khi ly hôn.

Điểm Khác Biệt giữa “Tranh Chấp Đất Đai” và “Tranh Chấp Liên Quan Đến Đất Đai”:

Sự khác biệt về bản chất pháp lý dẫn đến những hệ quả trực tiếp và mang tính quyết định đối với thủ tục và thẩm quyền giải quyết, được thể hiện rõ qua các tiêu chí sau:

Thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã:
- Đối với “tranh chấp đất đai”, hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất là một thủ tục bắt buộc trước khi các bên có thể tiếp tục giải quyết tại Tòa án hoặc đề nghị UBND cấp có thẩm quyền giải quyết. Quy định này được nêu tại Khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024 và được chi tiết hóa về trình tự, thủ tục tại Điều 105 Nghị định 102/2024/NĐ-CP. Đây là một “tiền tố tụng” không thể bỏ qua.
- Đối với “tranh chấp liên quan đến đất đai”, thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã là không bắt buộc. Các bên có quyền lựa chọn khởi kiện trực tiếp ra Tòa án nhân dân để giải quyết mà không cần thông qua bước hòa giải này.
Cơ quan có thẩm quyền giải quyết:
- Với “tranh chấp đất đai”, sau khi hòa giải tại cấp xã không thành, các bên có hai lựa chọn: khởi kiện ra Tòa án nhân dân, hoặc nếu đương sự không có Giấy chứng nhận hay các giấy tờ hợp lệ khác về quyền sử dụng đất, họ có thể nộp đơn yêu cầu UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh giải quyết theo con đường hành chính.
- Với “tranh chấp liên quan đến đất đai”, thẩm quyền giải quyết duy nhất thuộc về Tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự, hoặc Trọng tài thương mại nếu các bên có thỏa thuận trọng tài hợp pháp và tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại.
Thẩm quyền của Tòa án theo lãnh thổ:
- “Tranh chấp đất đai” thuộc thẩm quyền giải quyết riêng biệt của Tòa án nơi có bất động sản, theo quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
- “Tranh chấp liên quan đến đất đai” (ví dụ: tranh chấp hợp đồng) được giải quyết tại Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, hoặc theo sự thỏa thuận lựa chọn Tòa án của các bên, hoặc tại nơi thực hiện hợp đồng.
Thời hiệu khởi kiện:
- “Tranh chấp đất đai”, với bản chất là tranh chấp về quyền sở hữu tài sản (quyền sử dụng đất), thuộc trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện theo quy định tại Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015.
- “Tranh chấp liên quan đến đất đai” có áp dụng thời hiệu khởi kiện và thời hiệu này phụ thuộc vào bản chất của từng loại quan hệ pháp luật. Ví dụ, thời hiệu khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm; trong khi thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là bất động sản lên đến 30 năm

Các vấn đề pháp lý cần tư vấn, bạn vui liên hệ với luật sư chúng tôi:

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH INCIP

INCIP LAWFIRMs
Địa chỉ: Số 24/463 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
HOTLINE: 0906 271 494 / 096 4478 877
Google map: https://maps.app.goo.gl/bqbNM7JJiRBYHw6t9

Fanpage: https://www.facebook.com/luatincip

website: www.incip.com.vn

——————————————————————————–

INCIP – Công ty Luật hàng đầu cung cấp dịch vụ
* Luật sư Tư Vấn – Tranh Tụng – Đại diện ủy quyền giải quyết vụ việc trong các lĩnh vực: Dân sự – kinh tế – Hôn nhân gia đình – Đất đai – Đầu tư tài chính – Doanh nghiệp
* Luật sư thực hiện các giải pháp tư vấn luật theo giờ – theo vụ việc và thường xuyên